Eskiden adına bu kadar aşina olmadığımız bir hastalık.. Çocukluğumuzdan itibaren; mahallede,okulda,ailede,sokakta,iş hayatında.. Belki de bu yazıyı okuyanlar arasında kendisinin çölyak hastası olmadığını bilmeyen binlerce kişi var. Neden mi? Çünkü tanısını koymak gerçekten kolay değil.
Hayat boyu süren, tahıl kaynaklı bir hastalık olan çölyak hastalığı, beslenmemizin en önemli parçası olan tahıl grubundan arpa, buğday, çavdar ve bazen de yulafın tüketilmesi sonucu bağırsaklarda ortaya çıkan bir sindirim sistemi hastalığıdır. Hastalığın temelinde bu saydığımız tahıl ürünlerinin içinde bulunan başta gluten proteininin gliadin adlı alt bölüntüsü olmak üzere bir takım başka proteinler yatmaktadır.
Gluten içeren besinler tükettiğimizde bağırsaklarımız bu proteine tahammül edememekte, başta vitamin ve mineral olmak üzere vücudumuz için gerekli bazı besin ögelerinin sindirilimi ve emilimi azalmaktadır.
Çölyaklı kişilerin bağışıklık sistemi hıncını ince bağırsaktan çıkarmakta ve oradaki küçük, parmak şeklindeki ince bağırsakta emilimi sağlayan villusların yapısını bozmakta ve düzleştirmektedir. Yiyecekleri ağzımıza aldığımız zaman kan dolaşımına katılabilmesi için bağırsaktaki villuslardan geçmesi gerekir. Bu yapı bozulduğundan kişi ne kadar beslenirse beslensin villuslar bozulduğu için emilim tam olarak gerçekleşmez ve kişi gerekli besin ögelerini alamayarak beslenemez. Bunun sonucunda yiyecekler emilemediği için kişide sindirim sistemi rahatsızlıkları boy göstermektedir.
Küçüklüğümüzden beri ishal olmayan, karın ağrısı çekmeyen yoktur aramızda, ya da gaz çıkartmayan veya nedensiz bir şekilde anlam veremediğimiz kilo kayıpları yaşayan, yorgunluk,
halsizlik hisseden.. Bunlar çölyak hastalığının belirtileri olabilir. Çölyak hastalığı hayatın herhangi bir döneminde tipik belirtilerle ortaya çıkabileceği gibi bazı hastalarda hiç bir belirti vermeden hafif bir şekilde seyredebilir. Çocuklarda daha çok ishal, büyümede gerilik ve kilo kaybı ile kendini belli ederken, yetişkinlerde ishalden çok karında gaz ve şişkinlik sıktır. İşte bu saydıklarımız çölyak belirtilerinin sadece birkaçı.Yaşamımızın her anında karşılaşabileceğimiz bu rahatsızlıkları basite almayın!
Sağlık bakanlığının hazırladığı raporda Türkiye’de Çölyak hasta sayısının 250 bin ile 750 bin arasında değiştiği, ancak hastaların sadece yüzde 10’una tanı koyulduğu ifade edildi. Gizli çölyaklılar daha fazla geç kaçmadan gerekli önlemleri almalısınız!
Siz kendinizi herkesten daha iyi tanırsınız. Bu belirtilerden bir kaçını kendinizde görüyorsanız ve soy ağacınıza baktığınız zaman çölyak hastası bireyler varsa geçmişinizde, gluten içeren bu gıdalardan belli süreyle uzak durarak vucudunuzdaki farklılığı gözlemleyebilir, çölyaklı olup olmadığınız konusunda doktorların yapacağı testler ve aşamalı uygulamalardan önce fikir sahibi olabilirsiniz.
Diyetisyen Ferdi ÖZTÜRK