Uzun bir yaz tatili sonrası , tatil de beslenme alışkanlıklarımızın değişmesiyle birlikte aldığımız kiloları tatil dönüşü şok diyetlerle vermeye çalışıyoruz. Özellikle yazdan kalan kilolardan kurtulmak için sonbahar, kış aylarında ki soğuk havayı bahane ederek hareketsiz kalmamak da önemli. Sonbaharla birlikte insanlardaki depresyon ve yorgunluk belirtileri artabilir.
Örneğin, yazın havanın geç kararmasıyla dışarıda daha fazla vakit geçirirken, sonbaharın gelmesiyle birlikte güneş ışığının azalması ve yoğun iş temposunun başlaması depresyon ve yorgunluk riskini tetikler. Bu sebeple, sonbahar ve kış aylarına daha dinç hazırlanmak için, mevsim geçişlerinde fazla kilolardan kurtulmak gerekir. Çünkü, mevsim geçişlerinde verdiğimiz fazla kilolar bahar yorgunluğunun olumsuz etkilerinden bizi korumuş olmaktadır.
Bu dönemlerde tüketilen kafein, şeker vb. gıdalar mutluluk verebilir. Ancak, etkileri geçtikten sonra kendinizi daha kötü, mutsuz ve yorgun hissetmenize sebep olabilir.
Mevsim Geçişlerinde Su Tüketimini İhmal Etmemeye Dikkat Etmelisiniz!
Sonbahar döneminde terleme nispeten azaldığı için bu durum direkt vücutta sıvı alımını etkilemektedir. Bu durum vücutta baş ağrısı, halsizlik, yorgunluk ve kendimizi mutsuz hissetme gibi durumlara yol açabilir. Bu sebeple, ‘Bahar Yorgunluğu’ denilen bu durumlarda mevsimsel geçiş dönemlerinde vücudumuzun en az 1, 5 – 2 litre su tüketmesi gerekmektedir.
Sebzeyi Ve Meyveyi Bu Dönemlerde Beslenme Planınızda Eksik Etmemelisiniz!
Mevsimsel geçiş dönemlerinde hastalıklardan korunmak ve savunma mekanizmamızı güçlendirmek için bağışıklık sistemimizi güçlendirecek vitaminlere ihtiyaç duyarız. Bu sebeple vitamin içeriği bol miktarda bulunan sebze ve meyveler tüketilmelidir.
Vücudumuza A ve C vitaminlerini yeteri kadar aldığımız da bu vitaminler vücudumuzun bağışıklık sisteminin güçlendirilmesine yardımcı olurlar. Özellikle bu aylarda bolca tükettiğimiz: havuç, turunçgiller, brokoli, kabak, yeşilbiber, karnabahar, brüksel lahanası, maydanoz, tere ve meyveler ile bu vitaminleri sağlayabiliriz.
Aynı zamanda bunların yanında tükettiğimiz taze sıkılmış meyve suları da vücudumuzun gribal enfeksiyonlara karşı korumakta etkili olacaktır. Bu dönemde tüketilen bitki çayları özellikle c vitamini yönünden zengin bir çay olmasından seçenekleriniz arasında bulunabilir. Ara öğünlerde ve yemeklerde tercih edilen salata da aynı zamanda bize iyi bir vitamin kaynağıdır. Özellikle bu aylarda tüketmiş olduğumuz balık, içerdiği yağ asidinden dolayı bağışıklık sistemimizin kuvvetlenmesine yardımcı olacaktır.
Özellikle protein ihtiyacını etten sağlamayan veganlar ve vejeteryanlar için mevsimsel geçiş dönemlerinde sebze ve meyve tüketmek çok önemlidir. Çünkü süt ve süt ürünleri tüketmeyen veganlar yeterli miktarda vücuda kalsiyum sağlayamazlar. Bu nedenle tükettikleri yeşil yapraklı sebzelerden ,C vitamini içeriği yüksek olan meyvelerden ,fındık ,fısıtık ve soya sütü vb ürünlerden eksik kalan vitamin ,mineral ,kalsiyum ihtiyacını karşılar.
Lifli Besinleri Unutmamalısınız!
Mevsimsel geçiş döneminin yaşandığı sonbahar ayında kişilerde sindirim sistemi rahatsızlıklarından biri olan kabızlık problemi sıklıkla görülmektedir. Bu dönemlerde sindirim sisteminizi rahatlatabilecek ve kabızlık sorununuzu ortadan kaldırabilecek en iyi kaynak lifli besinlerdir. En iyi lif ve posa kaynakları olan tahıllı ekmekler öğünleriniz de sizi tok tutmak için besleyici bir alternatif olacaktır. Kilo vermek isteyenler light ve probiyotik içerikli yoğurt ile birlikte yulaf kepeğini tüketebilir. Böylece lif oranı yüksek olan yulaf kepeği sindirim sistemini hızlandırıcı etki sağlayacaktır.
Sonbaharın gelmesiyle birlikte özellikle çocuklarda okulların açılmasıyla değişen havaların hasta etmesi nedeniyle çocuklarda direncin düşmesine neden olur. Bu durum okuldaki başarının da düşmesine neden olur. Bunu önlemek için çocuklar da mevsim geçişlerinde okullarda teneffüslerde, ders aralarında tüketebilecekleri lezzetli lif oranı yüksek atıştırmalılar koyulabilir. Yanında C vitamini içeriğinden zengin taze sıkılmış portakal suyu veya kalsiyum bakımından sütte beslenme çantasına eklenebilir. Aynı zaman da günün en önemli öğünü olan sabah kahvaltısı çocuklar da okul başarısını artıracağı için unutulmamalıdır. Bu nedenle özellikle okul dönemlerin de çalışan ebeveynler kahvaltı hazırlarken çocuklarının kemik gelişimini tamamlamaları ve okuldaki performanslarını artırabilmeleri için lifli, kalsiyumdan zengin, vitamin ve mineral oranı yüksek, besleyici, protein oranı fazla, lezzetli olan kahvaltılık gevrekler seçilebilir.
Çeşitli sindirim problemi yaşayanlar örneğin: çölyak gibi çocukların beslenme düzenleri daha farklıdır. Bu nedenle çölyaklı çocuklar okul dönemlerinde arkadaşlarından farklı beslenmesi, sindirim sistemlerinin de çok hassas oluşundan dolayı mevsimsel geçiş dönemlerinde daha dikkatli olmalıdırlar. Çölyaklı çocukların beslenme çantaların da glutensiz, lif oranı ve besleyici değeri yüksek, lezzetli atıştırmalıklar, barlar ,krakerler, gofretler bulunabilir. Böylece okullarının kantinlerin de ve yemekhanelerin de glütensiz ürün bulmakta sıkınıtı yaşayan çölyaklılar için kolay bir çözüm olacaktır.
Peki tatlı krizim tuttu neler yapmalıyım?
Düzenli ve dengeli beslenenler ve kilo verenler için büyük zincir marketler de rahatlıkla bulunabilecek leri organik mısır atıştırmalıkları ara öğünlerinde tüketebilirler. Aynı zaman da sindirim sistemi rahatsızlıkları olan çölyak hastaları ve çeşitli gıda intoleransı riski yaşayan kişiler de ara öğünlerin de glütensiz olan organik ,alerjen içermeyen ve besleyici değeri yüksek atıştırmalıklar tercih edebilirler. Böylece sindirim sistemi rahatsızlığı yaşayan kişiler,gıda intoleransına sahip olanların ve kilo problemi yaşayanlar için bu mevsimsel geçiş sürecin de hem lezzetli keyif alabilecekleri hem de yeterli ve dengeli beslenebilecekleri öğünler yemelerini sağlayacaktır.
Son Olarak Fiziksel Aktiviteyi Azaltmamaya Özen Göstermelisiniz!
Havaların yavaş yavaş soğumasıyla birlikte fiziksel aktiviteler azalabilir. Havalar yağmurlu veya soğuk da olsa önlemler alınarak yürüyüşler yapılabilir. Aynı zamanda bu aylarda yapılan gün içerisindeki egzersizler de kalori yakımını artıracaktır. Çünkü ne kadar hareket edersek o kadar kalori yakarız.
Büşra Deniz KİZİR